در میان جشنواره ها و مسابقاتی که در طول سال برگزار می شوند کمتر رویدادی است که شاید توجه خود را معطوف به کار به عنوان یک موضوع و دغدغه مهم اجتماعی کرده باشد. موضوعی که می تواند از دریچه حوزه فرهنگ و هنر و نگاه تیزبین هنرمند ابعاد آن هر چه بهتر شکافته شود و به برنامه ریزان و مدیران مربوط نقشه راه دهد. مشاغلی که خیلی از آن ها در روزگاری که تأکید به کارآفرینی، نقل محفل بسیاری از مسئولان است، می تواند با نمایش خیلی از این شغل ها توسط هنرمندان؛ ایده هایی را در ذهن مردم جرقه بزند که مسیر زندگی شان را عوض کند. با توجه به این موضوع مهم اجتماعی و کوشش عکاسان در نمایش واقعیت ها و آگاهی بخشی به جامعه در ارتباط با کار نخستین مسابقه بین المللی عکس کار ایران به همت مرکز کار ایران فراخوان خود را منتشر کرد. برای بررسی ابعاد هر چه بهتر این موضوع به سراغ افشین شاهرودی از اعضای شورای سیاستگذاری و داور این مسابقه رفتیم تا دررابطه با رویکردهای مسابقه و هدفگذاری آن بیشترآشنا شویم:

افشین شاهرودی، موضوع کار را یکی از موضوعات روز جامعه دانست که باید نگاه حوزه فرهنگی و هنر بیش از این بر روی آن متمرکز شود و گفت: در کشوری که روز به روز بسیاری از این مشاغل رو به نابودی هستند و امنیت شغلی که یکی از موارد مد نظر صاحبان مشاغل است در معرض خطر است، چطور می توان ساکت نشست و فقط در مقام صحبت به آن پرداخت. به نظرم در این مسابقه و رویدادهای دیگری که امیدوار هستم بیشتر از آن شاهد رویش آن باشیم باید عکاسان با نگاه جدی و یک کار متفکرانه این زنگ خطر را به مسئولان مربوطه بدهند که توجه بیشتری به مقوله کار داشته باشند. در شرایط فعلی و با انتشار ویروس کرونا که در جامعه ما پیش آمده است، خیلی از مشاغل رو به تعطیلی گذاشته اند و این نکات باید از نگاه ریز بین عکاسان دور نماند و با خلاقیت آن ها را نشان دهند. امیدوارم در این موقعیت خطیرمسئولان دلسوزانه به آن توجه کرده و راه چاره ای هم برای این موضوع بیابند.

عضو شورای سیاستگذاری مسابقه بین المللی عکس کار ایران، هدفگذاری در انتخاب موضوع این مسابقه را منطبق با یک رویکرد علمی توصیف کرد و اظهار داشت: بارها در جشنواره ها و مسابقه های دیگری که برگزارمی شود شاهدیم که عزیزان عکاس با توجه به عناوین موضوعات فراخوان به سراغ آرشیو خود رفته تا عکسی متناسب با آن موضوع را انتخاب و ارسال کنند. این برای ,عکاسی ما آسیب به شمار می رود. دراین مسابقه اعضای سیاستگذاری متفق القول بر رویکردی علمی در انتخاب عناوین و موضوعات تأکید داشتند که جریان این مسابقه در مسیری پیش برود که ابعاد هر چه بهتر کار را به درستی و بدون مراجعه به آرشیوهای موجود نمایش دهد. انتظار می رود که عکاسان هم با مطالعه و تفکر، دقت و صرف وقت لازم و کافی به تولید آثار جدید در ارتباط با این موضوع بپردازند.

عضو هیئت مدیره انجمن عکاسان ایران، پرهیز از پرداختن به مشاغل کاذب توسط عکاسان را یکی از موارد حساس در انتخاب آثار دانست و متذکر شد: نگاه علمی و همراه با رویکرد جدید به کار که در قالب کار آفرینی و یا مشاغل دیگری که فارغ از نگاه رایج جامعه تفسیر می شود، مد نظر ما است. قبل از تدوین آئین نامه به تعاریف پذیرفته شده بین المللی که از کار شده است، مراجعه کردیم و تلاش خودمان را کردیم تا مخاطبان این رویداد را به سوی یک نگاه متفکرانه نسبت به کار که بنیان روابط اجتماعی بر آن استوار است، سوق دهیم.

وی به تفاوت و تمایز قائل شدن میان جشنواره و مسابقه اشاره کرد و گفت: نگاه اشتباهی که در سال های اخیر مرسوم شده، این است که هر رویدادی را می خواهند به عنوان جشنواره معرفی کنند. در حالیکه علی الاصول جشنواره رویدادی است که از یک رشته هنری فراتر رفته و مجموعه ای از هنرها را در خود جای می دهد. با این نگاه در جلسات شورای سیاستگذاری این رویداد به این نتیجه رسیدیم که بهتر است، عنوان مسابقه را که معرف نگاه تخصصی تری به این موضوع است در فراخوان خود در نظر بگیریم و آن را به شکلی منتشر کنیم که عکاسان را مجبور به تولید آثارجدید نماید.

شاهرودی، مسابقات عکاسی را ازاین منظر که اگر که با هدف کمک به توسعۀ عکاسی و ارتقای سواد عکاسان و دیده شدن آثار آن ها برگزار شوند؛ مفید توصیف کرد و خاطرنشان ساخت: فضای چنین رویدادهایی با ایجاد فضای مناسب برای رقابت های سالم می تواند باعث رشد عکاسان شود. ما در شورای سیاستگذاری بر همین اساس کوشیدیم تا فراخوانی مفید و کاربردی را برای نیل به این هدف تهیه کنیم.

این پیشکسوت عکاسی در پاسخ به این سؤال که چندین سال است، شاهد کاهش مسابقات هدفمند عکاسی هستیم، این طور بیان داشت: در سال های اخیرتعداد چنین رویدادهایی با کم توجهی به جنبه های کیفی بیشتر به جنبه های کمی اهمیت می دهند.بسیاری از این رویدادها یا مسابقات بیشتر جنبه مناسبتی و حتی فرمایشی داشته ودارد. افراد غیر متخصص در اجرای چنین رویدادهایی به شدت به کیفیت آنها لطمه زده است. این رویدادها که بیشتر عناویت جشنواره و سوگواره را یدک می کشند عمدتا بدون اینکه هدف تعریف شده ای را دنبال و تاثیر اجتماعی مفیدی برای ما داشته باشد، به درد عکاسی نخورده و نمی خورد. تنها فایده آنها این بوده که توانسته بیلان کاری بعضی از مدیران و روسا را پرکرده و هزینه کردهای آنان را توضیح داده است. و جالب است که بیشتر آنها هم یا توسط ادارات و تشکیلات دولتی و تحت نظارت مدیرانی که دغدغه عکاسی، هنر و فرهنگ ندارند برگزار شده و یا با بودجه آنها برنامه ریزی و اجرا آن به عهده موسسات وافراد ثالث واگذار می گردد. وقتی چنین رویدادهایی خود مسلط به موضوع نیستند و دغدغه این کار را هم ندارند نمی توان انتظار اثر گذاری مفید را از آن ها داشت. نتیجه این این عملکرد طی این سالها چنین شد که از یک سو عکاسان از این رویدادها دل بریده و باعث کمرنگ شدن آنها شدند و از سوی دیگر با تعویض مدیران و تغییر برنامه ریزی ها این جشنواره ها و سوگواره ها هم یکی یکی تعطیل شدند و می شوند.

شاهرودی در خصوص نمایش آثار منتخب در نمایشگاه پایانی این مسابقه و این که چقدر باید این موضوع جدی گرفته شود، بیان داشت: هدف شورای سیاستگذاری این مسابقه بر این است که بتواند نگاه متفاوت و تازه ای را به موضوع کار جلب کند و قطعا اگر این طور باشد برای نتیجه گیری بهتر باید دامنۀ ارائه عکس ها را در حیطه بزرگ تری ببینیم و باید به این فکر باشیم که حیطه نمایش را گسترده تر کنیم تا نگاه جامعه به این مقوله بیشتر معطوف شود.

وی ادامه داد: امروزه تحت تأثیر اینترنت و شبکه های اجتماعی شرایط نمایش عوض شده است و نمی توان پافشاری کنیم که تنها نمایشگاه واقعی و رودر رو خوب است. بنظر من در شرایط فعلی باید ترکیبی از این دو شیوه نمایش را در نظر گرفت و آثار را از هر دو طریق به نمایش درآورد. نباید این واقعیت را از نظر دور داشت که امروزه تعداد مخاطبان در فضاهای مجازی بسیار بسیار بیشتر از مخاطبان نمایشگاه ها در گالری ها و حتی رسانه های مکتوب است.

این عضو تیم داوری مسابقه عکس کار در پاسخ به این سوال که مصادف شدن این روزها با شیوع ویروس کرونا و برجسته شدن بعضی از مشاغل مانند پزشکان و پرستاران چقدر می تواند در اولویت بندی انتخاب کار داوران این رویداد تأثیر گذار باشد، گفت: زندگی اجتماعی تحت تأثیر موضوعات روز جامعه است. در فراخوان مسابقه مشاغل درمانی و بهداشت بعنوان یکی از موضوعات مورد نظر ذکر شده است. در شرایط فعلی کارِ این قشر اجتماعی بسیار برجسته تر از شرایط عادی شده و مورد توجه زیادی قرار دارد. این یک اتفاق تاریخی و بزرگ در شرایط اجتماعی امروز است و عکس هایی هم که این شرایط را به درستی تصویر کنند، برای آیندگان اسناد با ارزشی از وضعیت دشوار امروز محسوب خواهد شد. بنابراین عکس هایی که به در این شرایط به این موضوع بپردازند با شرط توفیق در اجرای عکاسانه طبعا از نظر داوران دور نخواهد ماند.

این پیشکسوت عکاسی انتخاب شدن آثار در یک مسابقه یا جشنواره را تنها ملاک برتری آن اثر ندانست و گفت: داوری بیشتر یک امر سلیقه ای است و یک اثرمی تواند از نگاه افراد مختلف، قضاوت های متفاوتی را در پی داشته باشد. نمی توان و نباید تصور کرد که اگر اثری در یک مسابقه پذیرفته نشد، آن اثر، اثر بدی است. داوری متکی ست بر نگاه، اندیشه، شعور و دانش انسان. افراد مختلف هیچگاه در این موارد باهم برابر نیستند.

گفتنی است؛ بر پایه تقویم مسابقه بین المللی عکس کار ایران؛ آخرین مهلت ارسال آثار، ۱۵ فروردین ماه ۱۳۹۹ است. هنرمندان برای اطلاع دقیق از قوانین شرکت، ثبت‌نام و ارسال عکس می توانند به پایگاه اینترنتی مسابقه به نشانی www.jobcenter.ir/festival مراجعه نمایند